ผลของคู่หูเบาหวานต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน

ผลของคู่หูเบาหวานต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล บ้านโป่งหิน  ตำบลโพนทอง อำเภอเสนางคนิคม จังหวัดอำนาจเจริญ ปี 2561

ผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ในขณะที่ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ และอาศัยอยู่ตามลำพัง  หรือเป็นผู้สูงอายุดูแลกันเอง ขาดผู้ดูแล ทำให้ผู้ป่วยมีพฤติกรรมสุขภาพไม่ถูกต้องควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ ส่งผลให้มีภาวะแทรกซ้อนความรุนแรงของโรคมากขึ้น ทั้งนี้ การศึกษาที่ผ่านมาพบว่าการมีผู้ดูแลจะทำให้สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ดี และในบริบทของชุมชนอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) มีบทบาทในการดูแลสุขภาพประชาชน ดังนั้น การวิจัยกึ่งทดลอง ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานก่อนและหลังมีคู่หูเบาหวาน ในประชากร ผู้ป่วยเบาหวานในเขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล  บ้านโป่งหิน  ที่ขาดคนดูแล และมีระดับน้ำตาลในเลือดเกิน 130 mg % ในเดือน มกราคม 2560 จำนวน 25 คน โดยการดูแลด้วยคู่หูเบาหวาน ประกอบด้วย 1) คัดเลือก อสม. เพื่อจับคู่หู ดูแลผู้ป่วยเบาหวาน 2) จัดค่ายติวเข้มแบบคู่หูเบาหวานทั้งผู้ป่วยและคู่หูในด้านพฤติกรรมสุขภาพที่เหมาะสม  3) คู่หูเบาหวานออกติดตามผู้ป่วยตามแนวทาง (สัปดาห์แรก ติดตามทุกวัน, สัปดาห์ที่ 2 ติดตามวันเว้นวัน, สัปดาห์ที่ 3-4 ติดตามสัปดาห์ละ 1 ครั้ง และสัปดาห์ที่ 5 เป็นต้นไป ติดตามเดือนละ ครั้ง) 4) จัดแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทั้ง ผู้ป่วย และ คู่หู ประเมินความก้าวหน้าทุก 2 เดือน และ 5) มอบรางวัล ให้ผู้ป่วยและคู่หู ที่มีระดับน้ำตาลในเลือด ต่ำกว่า 130 mg % ในเดือน กันยายน 2560 และมอบเกียรติบัตร เป็นบุคคลต้นแก่ผู้ป่วย เก็บข้อมูลโดยใช้แบบบันทึกข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษา พบว่าคู่หูส่วนใหญ่ เป็น เพศหญิงร้อยละ 88 อายุระหว่าง 31-59 ปี ร้อยละ 88 จบการศึกษา ระดับชั้นมัธยมศึกษา ร้อยละ 76 อาชีพเกษตรกรรมทุกคน  ด้านกลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน ส่วนใหญ่ เป็น เพศหญิงร้อยละ 72 อายุ 60 ปี ขึ้นไป ร้อยละ56 จบการศึกษา ระดับชั้นประถมศึกษา ร้อยละ 84 อาชีพเกษตรกรรม ร้อยละ 84 โดยก่อนการทดลองผู้ป่วยเบาหวานมีค่าเฉลี่ยระดับน้ำตาลในเลือด เท่ากับ 193 mg %  (SD  =57.41) ภายหลังได้รับการดูแลคู่หูเบาหวาน ทำให้ผู้ป่วยเบาหวานมีค่าเฉลี่ยของระดับน้ำตาลในเลือดลดลง เท่ากับ 153 mg % (SD. = 42.25) และมีผู้ป่วยที่มีค่าระดับน้ำตาลในเลือด ลดลง ร้อยละ 72 เท่าเดิม ร้อยละ 16 เพิ่มขึ้น ร้อยละ 12 และลดลงถึงระดับปกติ ร้อยละ16 สรุปได้ว่า การดูแลผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้โดยคู่หูเบาหวานส่งผลให้ผู้ป่วยสามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ดียิ่งขึ้น จึงควรนำไปขยายผลต่อในพื้นที่อื่นๆ ต่อไป